Hooggeëerd publiek…dames en heren…mesdames et messieurs…meine Damen und Herren. Ik zit tussen mijn ouders op de houten banken rond de piste van het Russisch Staatscircus. Ik kijk mijn ogen uit. Ruik het zaagsel van de piste. Hoor vanuit de orkestbak de mars van de gladiatoren opklinken.
Het circus…wat kon ik als kind genieten van die magische wereld. Ik droomde weg bij de romantiek van het nomadenbestaan…op avontuur van plek naar plek. Het circus, waar de artiesten (en toen ook nog dieren) van over de hele wereld samen kwamen om te stralen in de schijnwerpers. Het circus dat was een plek die groter was dan de wereld…waar mensen onmenselijke dingen konden doen, zoals zich opvouwen in een koffer of driedubbele salto’s maken in de nok.
In de piste van het Russische Staatscircus drentelt een merkwaardige figuur. Met een te groot blauw pak, een rode baret met een puntje erop en een dopneus. Andrei Nikolayev….clownsnaam Nikolayev.
Hij is de opvolger van de beroemde Oleg Popov (clownsnaam Popov) in het circus. Ik ben onder de indruk van de simpele spelletjes die hij speelt met het publiek. Hij is die avond de rode draad die alle huzarenstukjes van het circus met elkaar verbind….de entre-act!
Het is vreemd dat ik na al die jaren geen act meer kan terughalen van die avond maar dat ik me zijn houding, zijn gevoel voor timing en contact met het publiek feilloos weet te herinneren. Van zijn optreden heb ik alleen nog zwart-wit beelden terug kunnen vinden van een matige kwaliteit maar er is nog heel wat op te zien.
Terwijl de stalknechten de piste klaarmaken voor de act met de olifanten vermaakt Nikolayev het publiek met zijn hoedje. Ik herinner me het laten rondtollen van zijn hoedje in de lucht, zwiepend met een stokje….weergaloos. Het laat zien dat de clown niet alleen de meester is van de mislukking. Het is zeker zo mooi als de geboren underdog (de clown) achteloos een grandioze truc uit de mouw tovert.
En dit korte fragment, waarin hij als entre-act hulp zoekt bij het publiek, om die 5 tellen later verbouwereerd achter te laten midden in de piste…je moet maar durven.
En in de uithoeken van Youtube vond ik ook nog een Russisch interview met de inmiddels bejaarde clown.
https://www.youtube.com/watch?v=tifjgZO3khw&t=213s
En alhoewel ik er niks van kan verstaan vind ik het wonderschoon. Je ziet de oude Andrei Nikolayev in een lege piste. Met een milde glimlach denkt hij terug aan het nomadenbestaan…aan het avontuur dat zich elke avond ontrolde…aan de plek die groter was dan de wereld. Aan het einde van het interview kleed hij zich nog 1 keer om en wordt Nikolayev…de mooie oude clown.
